Başkan Güler fındığı kurtardı!

Türk fındık piyasasında tekel oluşturarak alıcı-satıcı işlemlerine ve fiyatlara müdahale edecek duruma gelen İtalyan fındık devi Ferrero, Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı M. Hilmi Güler'in kararlılığı ile dize geldi.

Başkan Güler’in 1.5 yıldır peşini bırakmadığı Ferrero, Rekabet Kurulu’nun tüm şartlarına uyacağını imzalayarak taahhüt etti. Bu taahhüt üzerine Rekabet Kurulu soruşturmayı sonlandırdı.

PİYASAYA GİRDİ, HÜKÜMETE RAKİP OLMAYA ÇALIŞTI
Türk fındık sektörüne 2013 yılında Manisa’da 300 milyon liralık fabrika yatırımına imza atarak giren, 2014 yılında Oltan Gıda’yı satın alan İtalyan firma, bir süre sonra satın alma ve kiralamalar yoluyla üretimde sektörde tekel olmaya çalıştı. Bu haksız rekabet şartlarını lehine kullanmak isteyen ve serbest piyasada Türk fındığının yüzde 40’ını alabilecek seviyeye ulaşan Ferrero, fiyata da müdahil olmaya başladı. Ferrero, Türk hükümetinin her yıl açıkladığı fındık fiyatına karşı kendisi de hasat sezonunun başlayacağı dönemde fiyat açıklayarak ‘Türk hükümetine rakip’ pozisyonuna geldi. 
Piyasada hem alıcı hem satıcı olarak tekelleşen firma, sektörün tüm paydaşlarını etkileyerek monopsoni oluşturmaya başladı. 

FERRERO’YA BAŞKAN GÜLER ‘DUR’ DEDİ
Bu durum üzerine fındığı ve sektörü yakından takip eden, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı döneminde fındık fiyatının üreticinin istediği seviyelerde olması gayretleriyle bilinen ve bugün Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı olarak görev yapan Dr. Mehmet Hilmi Güler, Ferrero’nun her yıl fındık fiyatına müdahale etmeye çalışmasına tepki gösterdi. 
Ferrero’ya karşı ilk bayrak açan isimlerin başında gelen Başkan Güler, firmanın fındık fiyatına müdahale etmelerine izin vermeyeceklerini açıkladı. Güler, “Fındığı da fındık fiyatını da monopsonik, yani alıcı piyasasında tekelleşen firmaların insafına ve tekeline bırakmayacağız. Fındığın fiyatını biz yani üretenler belirleyeceğiz” dedi.
Güler, bu açıklamasının ardından 2022 Eylül ayında bir meclis toplantısında ORTAR bünyesinde bulunan 565 dönüm fındık bahçesi sahibi ve üretici temsilcisi olarak Ferrero hakkında hukuki süreç başlattıklarını duyurdu.
Başkan Güler, “Unutulmasın ki Ferrero olmadan fındık olmaz gibi bir hava oluşturuyorlar biz de şunu ifade ediyoruz ki fındık olmazsa Ferrero da olmaz. Dolayısıyla çalışmalarımızı belli bir ciddiyetle yapacağız. Herkesin hakkını, hukukunu da yabancı firmaların da yerli firmaların da hakkını hukukunu koruyan bir hukuk sistemi var bunun tesis edilmesi için de biz de görevimizi böylece yapmış oluyoruz. Hayırlı olsun.” dedi.

SORUŞTURMA AÇILINCA DİZE GELDİ
Bu açıklamaların ardından Kasım 2022 tarihinde Rekabet Kurumu, Ferrero aleyhine soruşturma açtı. Bu Türkiye’de tekelleşen uluslararası bir firmaya karşı açılan ilk soruşturma oldu. 
Bir yıldır süren soruşturmanın derinleşmesi ve giderek ilerlemesi üzerine Ferrero ilk kez böyle bir durumla karşılaşınca ne yapacağını şaşırdı. Daha düne kadar kimseye randevu dahi vermeyen firma Ordu’ya gelerek Başkan Hilmi Güler ile görüştü. 

MÜTHİŞ ÇIKIŞ: ”KURALLARA UYUN, FİYATI REVİZE EDİN”
Güler, 5 saat süren görüşmede Ferrero yetkililerine açık ve net bir şekilde “Biz 700 bin aileyiz sen 1 ailesin, burada kurallar geçer, dolayısıyla kurallara uyun ve fiyatınızı ona göre ayarlayın. Biz size karşı değiliz ama sizin hareketleriniz de tedarikçi şeffaflığında değil” dedi.
Bu görüşmenin ardından İtalyan firma kendi fiyatını revize etti ardından fiyata müdahale etmeyi bıraktı. Bu görüşmenin olduğu gün serbest piyasada 90 lira olan fındık fiyatının önün açıldı ve bugün 120 lira seviyelerine ulaştı. 
Bu görüşmeden bir süre sonra Rekabet Kurumu, Ferrero hakkındaki soruşturmasını derinleştirdi. 1.5 yıldır süren soruşturma sonrası Ferrero pes ederek Rekabet Kurulu’nun tüm taahhütlerini imzaladı. 
Buna göre, Türkiye’de referans fiyatının altında kabuklu fındık alımı yapmayacağını ve piyasanın verimliliğini destekleyeceğini taahhüt etti. 
İtalyan firmanın tüm taahhütleri imzalaması üzerine Rekabet Kurulu, “Yürütülen soruşturma, teşebbüs tarafından getirilen ve Kurul tarafından kabul edilen rekabetçi endişeleri gideren taahhütler üzerine sona erdirildi” açıklaması yaptı. 

“KİMSE DEVLETE BAYRAK AÇAMAZ”
Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler, fındık konusunda hassas olduklarının altını çizerek bu durumu şöyle ifade etti
“Devletimizin, Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı fındık taban fiyatına riayet etmek, biz Türk vatandaşlarının olduğu gibi, Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı şirketlerin de sorumluluğudur hem ticari hem de emeğe saygı gösteren ahlaki bir sorumluluktur. Biz serbest piyasa olsun istiyoruz, fiyatların kimsenin müdahalesi olmadan oluşmasını istiyoruz. Ama monopsonik yöntemle, yani tek alıcı olarak fiyatı düşürmeye çalışmak, mecbur etmek, aslında serbest piyasaya aykırıdır, rekabete aykırıdır, hukuka aykırıdır. Türk fındığına, Ordu fındığına ve 42 ildeki bu ürünümüze sahip çıkmaya devam edeceğiz”

FERRERO'NUN FINDIK AĞAÇLARI KURUDU 
Öte yandan Ferrero'nun Türk fındığına alternatif olması amacıyla Avustralya'da fındık üretimi için yaptığı girişim iptal oldu. 
Ferrero, Avustralya'nın Narrandera yakınlarındaki 2665,71 hektarlık alanda 1 milyon fındık ağacından oluşan fındık bahçesi geliştirmeye yönelik on yıldır süren projesinden vazgeçti. Fındık ağaçlarının iklim şartları sebebiyle kuruduğu ve tamamen ürün veremez hale geldiği öğrenildi. Ferrero, 1 milyona kadar fındık ağacının kaldırılacağı mülkü satmaya karar verdi. Avustralya medyası kıtadaki iklim koşullarının fındık üretimi için uygun olmadığını yazarken Karadeniz fındığının dünyadaki eşsiz konumu bir kez daha tescillendi.